Efsane

Qeyretli azeri kishisi haqda efsane.

Kitabi Dede Qorqud, XVIII boy. Agcabedi nusxesi.

Qeyretli azeri kishisi ozel universitetlerden birinde muellim ishleyirdi. Cox alicenab, temizkar, muasir dunyagorushlu bir canli idi. Axshamlar arvadi ile “ilhamurlar altinda” serialina baxmagi, arvad qohumlari ile (oz qohumlari ile elaqeni kesib arvad cebhesine kecmishdi--- sonra da deyirler ki azerbaycanlilar qadina hormet etmir) dinden, siyasetden ve polat elemdardan danishmagi cox severdi. Ucar ve Yevlaxda aparlan abadliq ve quruculu ishlerini cox beyenir, Qazaxin Dag Kesemen kendinde yeni istifadeye verilmish poct shobesi ile olkemizin iqtisadi inkishafi arasinda olan elaqeden hevesle danishardi. Geceler qizi yatandan sonra onun telefonundaki mesajlari oxuyar, oz ciyinlerine dushen dag kimi agir qeyret cekmek yukunu sherefle dasiyardi. Geceler arvadinin bedeninin intim yerlerde olan sozsuz mesajlardan mena cixarmaq yerine qizinin telefonundaki oyunlara qeder her sheye nezaret ederek ataliq borcunu dovlet ve cemiyyet qarshisinda dibine qeder verirdi. Onun ana-baci, arvad –ushaq qeyreti cekmekde olan hissiyatini hec kasperski anti virus proqraminda da gormek mumkun deyildi. Qeyret anlayishina zerer vere bilecek her addim, her soz, koftadaki her duyme, yubkadaki her qarish ciddi ve arasikesilmez nezaret altinda idi. Arvadlar onu erlerine, analar ogullarina numune gosterirdiler. El ashiqlari ona negmeler qoshur, selmixanim yaqib milli meclisde onun adina laylalar oxuyurdu.

Amma mehemmed eleyhisselam yaxshi deyib ki sen xettde ol, gor men ne deyirem. Bir gun fatmanise arvad qizin telebe yoldashi olan bir oglana salam verdiyini gordu. Fatmanise bunu qizin anasinin xalasi nevesi tenzileye danishdi, tenzile qizin xalasi qizi sekinexanima dedi, sekinexanim bashialovlu anasi sureyyabacinin yanina gelib nesilin bashina gelmish facieni ona neql etdi, sureyyabaci da tumanini geyinib qizin anasi meshedixanima xeber apardi ki bes ay dadi bidad, ay qiz, sen ne sakit oturmusan, bes bilmirsenmi el icinde biabir olmushuq, qizin oglana salam verib. Qizin anasinin xeberden ureyi xarab oldu, tecili yardima zeng elemek isteyende gorduler ki, qeyretli azeri kishisi qiz 9 yasha catandan telefonu baglatdirib ki qizi kishi sesi eshitmesin. Ne ise, arvadin bashina su tokduler, arvad ayildi.

Butun qohum eqreba tir tir esirdi ki kishi bu xeberi eshiden kimi qizin bashini ermeni qiblesine cevirib kesecek. Yaziq arvad o qeder qorxmushdu ki hec kishinin gelishine bozbash da qaynatmadi ki yaziq ishden gelende gemirmeye sumuk tapsin. Qohumlar hamisi picildahsirdilar ki bes demezsenmi, hemishe naxelef ovlad bele qeyretli kishilerin ailelerinden cixir. Sekinebaci dedi ki gormedizmi, dag kimi kishi arif quliyevin oglu getdi turmeye dushdu. Hami bir agizdan tesdiq eledi. Saat yeddide kishinin eve gelme saati yaxinlashanda lissabonun sammit sheherinde olan toplanish yekunlashdi, camaat intizar icinde evlerine dagilishdilar. Havadan qan iyi gelirdi…

Kishiye xeber coxdan catmishdi… agir addimlarla, ciyninde qeyret yuku, ureyinde ovlad sevgisi, qelbinde xeyanet yangisi eve girdi. Arvada ele geldi ki zaman dayandi, ebediyyet bashladi. Kishi metbexden corek bicagini goturub qizinin otagina kecdi. Eyneyini cixardi, alninda damcilanmish teri sildi, sonra qizindan sorushdu:

---Qizim, beyem senin bu gun salamlashdigin oglanin atasi prokurordur?

Qiz cekdiyi xecaletden ne deyeceyini bilmirdi. Qurumush dodaqlari ile yalniz bunu deye bildi:

--Ata, qurbanin olum, bashimi ermeni qiblesine kesme, meni el adetimizle oldur, qurbanin olum , ay ata, dushmen gorub sevinmesin, uzaqgoren daxili ve xarici siyaset xettimize zidd shekilde meni oldurme…

Kishi agir agir fisildayaraq picildadi:

--Ay qizim, sen ne danishirsan? Menim seni oldurmeye elim gelermi? Men ehd elemishdim ki qizim kimi sevse ona da verim getsin. Atanin uzunu ag eledin. Halal olsun sene aldigim uzun yubka. Ne olar prokuror oglu olanda, xoshbextliyi pulda axtarma qizim. Men muqeddes, saf mehebbete mane ola bilmerem. Oglanin atasi hansi rayonun prokurorudu? ...

…Kishi bayira cixib berkden arvadina qishqirdi:

---Min defe demishem ki bicagi itile. Ne qeder calishdim bicaq qizin bashini kesmedi. Bu defe qurban olsun bicaga!

Axirda dede qorqud gelib soz soyledi, boy boyladi, sonra da esl turk oglu turk kimi pulunu alib getdi.